Khởi động Dự án “Xây dựng mô hình đồng chi trả xét nghiệm HPV tại Việt Nam” tại Hải Phòng (Trích nguồn Cổng thông tin điện tử thành phố Hải Phòng)

Tham dự Hội nghị có ông Đinh Anh Tuấn, Cục Trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế; bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế; ông Trần Quốc Trinh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hải Phòng; bà Nguyễn Thị Vân Anh, Giám đốc Tổ chức FIND tại Việt Nam; cùng đại diện lãnh đạo, cán bộ, nhân viên các cơ sở y tế liên quan trên địa bàn thành phố.

Tại Việt Nam, ung thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến thứ năm ở phụ nữ. Ước tính có hơn 3.000 phụ nữ tử vong vì ung thư cổ tử cung hàng năm tại Việt Nam. Năm 2021, ung thư cổ tử cung gây ra 4.369 ca tử vong, với tỷ lệ mắc, tỷ lệ lưu hành, và tỷ lệ tử vong chuẩn hóa theo tuổi trên 100.000 dân lần lượt là 17, 88 và 8 ca.

Trong giai đoạn 2023 - 2024, FIND đã hỗ trợ thành phố Hải Phòng triển khai thành công mô hình xét nghiệm HPV DNA tại trạm y tế cấp xã để sàng lọc ung thư cổ tử cung góp phần tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ xét nghiệm tại thành phố Hải Phòng. Trong mô hình này, việc thu nhận mẫu phi tập trung với tuỳ chọn phụ nữ tự lấy mẫu đã được thực hiện tại các trạm y tế cấp xã; xét nghiệm tập trung được thực hiện tại phòng xét nghiệm của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) thành phố Hải Phòng. 

Mô hình được hỗ trợ bằng việc triển khai hệ thống vận chuyển mẫu hiệu quả với các luồng mẫu từ trạm y tế cấp xã được tập trung lại tại các Trung tâm Y tế huyện từ đó luân chuyển đến CDC; áp dụng phần mềm y tế cơ sở giúp tinh giản hoạt động ở mọi giai đoạn từ thu nhận mẫu đến trả kết quả và tư vấn sau xét nghiệm cho phụ nữ.

Dự án cho thấy mô hình xét nghiệm HPV có hiệu quả cao, khả thi trong vận hành và được đón nhận ở tất cả các cấp độ tham gia của hệ thống y tế. Qua quá trình triển khai, 406 phụ nữ trong tổng số 5004 phụ nữ được xét nghiệm (8,1%) được xác định dương tính với nhiễm HPV nguy cơ cao. 

Mô hình được Sở Y tế thành phố Hải Phòng và Bộ Y tế đánh giá cao, không chỉ vì hiệu quả của mô hình mà còn vì sự đóng góp vào việc củng nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở, yếu tố then chốt để Việt Nam đạt được bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân. Tuy nhiên, việc mở rộng quy mô gặp phải nhiều thách thức, bao gồm việc thiếu phân bổ ngân sách, thiếu khung chính sách và thiếu cơ chế thanh toán cho các dịch vụ chẩn đoán sàng lọc. Hiện nay, ngân sách y tế công chưa mở rộng cho các dịch vụ chẩn đoán sàng lọc phục vụ công tác dự phòng và Bảo hiểm Y tế chỉ chi trả cho các dịch vụ điều trị. 

Trước tình hình đó, Sở Y tế thành phố Hải Phòng đã đề nghị sự hỗ trợ của FIND để xây dựng đề xuất mô hình thanh toán nhằm mở rộng hoạt động sàng lọc ung thư cổ tử cung trên địa bàn thành phố. Mô hình thanh toán được đề xuất dựa trên cơ chế đồng tài trợ, tìm kiếm các cơ hội tài chính từ chính quyền địa phương, nguồn kinh phí từ người thụ hưởng dịch vụ, và các nhà tài trợ như doanh nghiệp (chi trả cho lao động nữ), hay các nhà tài trợ khác. 

Dự án sẽ được triển khai tại thành phố Hải Phòng từ nay đến hết tháng 9/2026, nhằm hỗ trợ ngành Y tế thành phố xây dựng và vận động mô hình đồng chi trả cho việc sàng lọc ung thư cổ tử cung bằng mô hình xét nghiệm HPV DNA phi tập trung tại tuyến y tế cơ sở ở thành phố. Trên cơ sở kết quả Dự án, Bộ Y tế sẽ cân nhắc khả năng nhân rộng mô hình trên toàn quốc và đề xuất chi trả một phần chi phí xét nghiệm từ nguồn quỹ Bảo hiểm Y tế.

Tại Hội nghị, các đại biểu nghe phổ biến Kế hoạch hoạt động của Dự án, Kế hoạch truyền thông và vận động ủng hộ Dự án, đồng thời thảo luận để giúp cho Dự án có được những định hướng phù hợp trong việc triển khai các hoạt động tại thành phố Hải Phòng.